* Hoa chanh thơm trong vườn Anh H.
Một hôm nhìn vài chùm huệ trắng, vài hoa chanh nhỏ tỏa hương dìu dịu trong mộ̣t tiệm bán cây cảnh và hoa tươi gần nhà, tôi chợt nhớ đến hương chanh, hương huệ của một ngày xuân năm nào.
... Từ ngày về nhà chồng, vì bận rộn việc nhà việc cửa và lo cơm nước gia đình, rồi có thêm vài đứa con nhỏ nên chị lớn của tôi ít khi có dịp về thăm bố mẹ và anh em chúng tôi. Thế nhưng thường vào dịp đầu năm, trước Rằm tháng Giêng một tuần, vào một ngày họp mặt Tân niên bố tôi đã định trước, thì thể nào chị lớn của mấy anh em chúng tôi cũng về dự vui chung với gia đình. Thời con gái, chị có mái tóc dài chấm ngang lưng. Còn nay, chị búi tròn một búi tóc gọn gàng sau gáy. Chị ưa gội đầu bằng vài nắm lá thơm gồm lá bưởi, vài nhánh mùi cỗi, vài quả bồ kết và một hai nhánh sả. Mỗi khi chị có dịp về qua thăm nhà, lúc chị vừa bước vào đến cửa, nhiều người đã nhận ra hương thơm đặc biệt của những thứ lá thơm quen thuộc và hương chanh thơm thoang thoảng dễ chịu. Có người nghe chị nói, gội đầu bằng lá thơm và thêm một chút cốt chanh, đầu sạch hết gầu và người thêm khỏe.
Ngày họp mặt tân niên, chị dâu, vợ anh trai tôi cũng đến. Khác hẳn với chị lớn, chị dâu nhỏ người hơn, tính tình hòa dịu hơn và là người ít nói. Chị lớn, qua nhiều năm buôn bán có sạp nhỏ ngồi trong Chợ Sắt, tiếp xúc và giao thiệp với đủ hạng người nên từng trải, am tường trong cuộc sống. Chị chưa đến mức quá tinh xảo "con ruồi bay qua, biết ngay là con đực, con cái", hoặc ăn nói kiểu đanh đá cá cầy chỏng lỏn, nhưng cách sống của chị thể hiện bản lĩnh ưa tính thiện, với vài việc ngang tai trái mắt ít khi chị bỏ qua, chị chơi thân với cả người bên Đạo và bên Đời. Tuy nhiên, bản tính chị cởi mở nên cũng có khi lời nói của chị pha âm hưởng trào phúng. Những lúc ngồi nghe chuyện của chị, bố tôi cười khoái lắm, nhưng thực tình ông không dám cười to. Còn mẹ tôi, bà ngồi nghe với vẻ điềm tĩnh như gắng tìm trong lời kể một vài ý nghĩa nào đó. Tính chị lớn không ham làm giàu, hơn nữa, thời cuộc ba bốn chục năm về trước kiếm sống nuôi đủ gia đình đã là khó, kẻ giàu có nhiều tiền chỉ đếm trên vài đầu ngón tay. Tuy vậy, những người buôn bán ngồi chợ vẫn sống 'dễ thở' hơn, dù nhiều dù ít cũng được bữa no bữa đói, nghĩa là không ở mức "đói kinh niên" mà nhiều người từng nghe nói đến.
Mỗi lần nghỉ một hôm ngồi chợ vì ngày đó chợ có đoàn kiểm tra và dĩ nhiên không thể thiếu những cảnh tịch thu hàng hóa, chị lớn có việc và ghé qua thăm nhà. Mẹ tôi hỏi chị về chuyện chợ búa lúc này ra sao, chị thường nói một câu mà thời đó nhiều người đã nói: "Buôn bán kiểu này chẳng khác gì nó vỗ cho béo để nó làm thịt". Có thể chị đã thấy hiện tình đó nên chị không ham hố làm giàu chăng? Sau này, những vụ đầu cơ buôn lậu, hối lộ mắc ngoặc thuộc loại chuyện thường ngày, sạp hàng chị tôi vẫn chỉ đủ nuôi sống gia đình vì bản tính chị không ưa thích sống theo chiều hướng đó. Chị có một may mắn lớn nhất trong đời, theo tôi hiểu, là chị gặp và sống hạnh phúc với người chồng tính tình hiền lành mà chị suốt đời yêu thương.
* Chị Vân Thanh, trong ngày Tết đón Xuân.
Anh rể tôi, gốc gác người Hà Nội. Ngày trước, nghe nói bố anh là nhân viên Sở Điện Lực Hà Thành. Sau, Hải Phòng có thêm nhà máy phát điện Cửa Cấm nên bố anh chuyển về sống tại Đất Cảng. Có thể là, cái gốc tích gia đình anh, những người đích thực gốc đế đô thanh lịch vẫn còn đậm chất hiền hòa trong con người anh. Anh làm rể gia đình đã vài chục năm, nhưng chưa khi nào tôi thấy anh tỏ ra nóng nảy, to tiếng. Tính nết chị tôi nhiều khi cương quyết, còn anh lại rất đỗi nhẹ nhàng. Gặp ngày ít việc và hàng họ rơi vào những ngày mưa dầm gió bấc, tôi thường đóng cửa tiệm sửa đồ điện của mình và qua thăm gia đình chị lớn và anh rể ở gần nhà tôi hai dãy phố. Tôi và anh rể gần như hợp tính nhau. Còn anh rể tôi, mỗi lần thấy cậu em vợ đến thăm thì vẻ vui mừng hiện rõ trên gương mặt. Nếu hôm tôi đến thăm, gặp chị tôi cũng chưa đi chợ hoặc có việc cần làm ở nhà thì ngày đó hẳn nhiên anh rể được tự do ngồi chơi xơi nước, bỏ qua một bên những chuyện sai vặt. Vì lẽ đó, anh có phần đặc biệt quí mến và rất vui mỗi lần anh và tôi nói vài chuyện bên chén trà nóng tỏa hương vị quen thuộc.
Mỗi khi qua thăm gia đình chị lớn, tôi được biết thêm chị tôi thường ưa thích hay thay đổi đồ đạc hoặc xếp đặt nơi để bàn ghế trong nhà. Phòng ngoài diện tích chỉ chừng hơn chục mét vuông, kê một chiếc tủ dài và đặt bộ bàn ghế tiếp khách là vừa đẹp, thế nhưng nửa tháng sau, chiếc tủ dài đã chuyển vào phòng trong còn bộ bàn ghế đặt ở ngoài sân dưới một chiếc dù lớn. Và nửa tháng sau, bốn chiếc ghế dựa lưng nặng như cối đá và chiếc bàn hình chữ nhật đã được thay thế bằng bộ bàn ghế thấp bên chiếc bàn mặt kính. Nửa tháng sau lại thấy một cảnh khác... Anh rể tôi than: "Nói đúng ra, chị của cậu phải làm nghề đổi phông cảnh trên sân khấu mới phải!". Mấy đứa con của anh chị lại có vẻ ưa thích những thay đổi này. Riêng tôi nghĩ, đôi khi cần thay đổi cảnh trí và màu sắc trong nhà để giúp cuộc sống phóng khoáng hơn.
Còn chị dâu tôi thời đó cũng giống nhiều phụ nữ khác sống cùng khu phố, và một công việc thường thấy với nhiều phụ nữ là vào Tổ đan len, đan những chiếc áo len để xuất khẩu sang các nước cộng sản. Ngay thời đó nhiều người đã biết, nghề đan áo len là một nghề tuy nhàn nhã nhưng rất khó nuôi nổi một nhà nghèo đông con.
Sinh trưởng trong gia đình chỉ còn mẹ và em trai nên tính chị dâu tôi cũng ít nói. Chị có mái tóc bồng bềnh chấm ngang vai như nhiều phụ nữ thời ấy. Chị không vướng bận con nhỏ nên dáng dấp chị lúc nào cũng thong thả. Chị có tài làm vài món ngon đặc biệt được bố mẹ chồng và anh em chúng tôi rất tán thưởng trong nhiều bữa tiệc gia đình. Đó là món nộm xu hào cà rốt trộn lạc cay chua rất tuyệt vời. Còn món nem thính cuộn rau xanh ăn với tương ớt cay ngọt của chị thì hết chê! Nói ngắn gọn là chị đã đem về nhà chồng một "tài sản" hiếm quí, gồm tài nghệ khéo tay làm các món ngon thơm lừng và rất được dân ưa nhậu trong nhà mến chuộng.
Trong ngày gia đình họp mặt Tân niên, bên túi đồ riêng chị dâu đem đến biếu tặng nhà bố mẹ chồng và anh em chúng tôi, chị còn mua một chục huệ trắng để mẹ tôi đặt trên bàn lễ Gia Tiên. Mẹ tôi, đương nhiên là rất quí cô con dâu rất gần gũi với bà trong các bữa tiệc gia đình hay trong những ngày Giỗ Tết. Bà cũng giống chị dâu tôi, ưa chuộng hương thơm thuần khiết của những bông huệ trắng.
Vân Võ Hoài Phương
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar