Đường Xa Văn Nghệ: NHỚ & ĐỌC, trong những ngày mưa tuyết

Anh bạn thơ Lê Dã Sử trong bài thơ Mộng Ước Bình Thường đã phác thảo về người bạn đời lý tưởng "rất bình thường" của anh bằng những nét có vẻ đơn thuần và mộc mạc:

" Rất bình thường mộng ước chơi vơi

mái ấm êm vui ánh rạng ngời

một hiền thê dịu dàng, chung thủy

đôi ba trẻ học, hát à ơi ".

Và Lê Dã Sử tưởng tượng đến một hôm:

" Khi tôi lữ khách dặm đường xa

mưa bão canh thâu giữa hải hà

nàng ở nhà chong đèn thắc thỏm

cầu người may mắn nạn tai qua ".

Người ta thường cho rằng thi sĩ là người có tài làm thơ. Riêng tôi, khi đọc những bài thơ của Lê Dã Sử, tôi cảm nhận thêm là các nhà thơ còn có tài thể hiện nhiều hình ảnh đời thường chẳng hạn cảnh "mưa bão canh thâu giữa hải hà, nàng ở nhà chong đèn thắc thỏm, cầu người may mắn nạn tai qua" như nhà thơ họ Lê diễn tả.

Xưa nay những cảnh trăng sáng, trăng thanh, trăng treo đỉnh núi, hoặc hoa thơm chớm nở ... đã có rất nhiều trong thơ ca. Còn Lê Dã Sử dùng phối cảnh này để nói đến điều gì? ta thử ngẫm nghĩ thêm về cảnh đời qua hai câu thơ:

" Trăng lên, mời rượu, xem hoa nở

địa đàng đấy hãy thỏa yêu si".

Ai chẳng mong có dịp vui cảnh điền viên với người bạn đời, và hiển nhiên với những người sống chân chất khi có gia đình, họ thường mong một đời sống yên lành, vui hưởng. Kho tàng thi phú từng có nhiều bài thơ và những áng thơ trác tuyệt về hoa thơm, trăng tỏ ví dụ câu thơ "khi xem hoa nở, khi chờ trăng lên". Cảnh "trăng lên, mời rượu, xem hoa nở" của Lê Dã Sử vừa có vẻ thảnh thơi vừa phảng phất chất men say của rượu, tuy rằng mới mời mà chưa uống... ( kẻ viết không rành về rượu, nhưng từng nghe nói "rượu tình chưa uống đã say", có thể là thứ rượu trong cảnh "trăng lên, hoa nở " này chăng? ). Đến đây thì mộng ước bình thường của tác giả bài thơ đã thăng hoa và anh coi cảnh này giống hệt cảnh "địa đàng" / một "Paradis" (nơi thần tiên, sung sướng).

Một bạn thơ quen thuộc, có lần nói với tôi về "chất lãng mạn" trong thơ, và lời nhận xét khi ấy của anh khiến tôi đôi lúc tự liên hệ tới vài bài thơ đã biết. Anh nói đại khái rằng, "thơ chưa lãng mạn, chưa hẳn là thi sĩ". Đôi khi người ta nói tới vài bài thơ đại loại 'thơ thẩn', thơ 'khô khốc', thơ 'tào lao', thơ 'hiện sinh'... Nhưng thực tình đến nay tôi chẳng rõ mức độ "lãng mạn" trong những bài thơ từng biết đến ra sao, hoặc giả thứ lý thuyết và nhiều thuật ngữ anh dùng đã làm tôi thêm khó hiểu về điều anh nói tới; hay là, tôi chỉ cảm nhận những hình ảnh lãng mạn trong vài bài thơ thôi, còn nói đến "chất lãng mạn" chắc hẳn vấn đề này xa vời lắm.

Riêng với người làm thơ Lê Dã Sử, tôi nghĩ, thơ của anh dễ cảm nhận bằng nhiều hình ảnh đời thường, và người thưởng ngoạn thấy trong bài thơ của anh có bóng dáng họ, có vài hình ảnh lãng mạn thoáng qua, có tâm tư của họ, có những mong ước họ chưa kịp nói ra. Khoảng cách giữa nhà thơ và người yêu thơ có thể được rút ngắn và trở nên gần gũi thân quen với nhiều bài thơ có chung tâm sự hay kỷ niệm ngoài đời, và cũng có khi - như người ta đã nói, tác giả bài thơ đã tự đào một hố sâu ngăn cách, biệt lập với vài câu thơ 'bí hiểm'.

Trong 'mộng ước bình thường' của Lê Dã Sử, có một "ước" lý tưởng. Sở dĩ trong bài này nói đến chữ lý tưởng, và nơi mở bài có nói đến "người bạn đời lý tưởng", vì, theo tôi, nhà thơ có một "ước" rất thực tế về người bạn đời mai sau, với cảnh sống chung tình viết lách, cùng chung hưởng hạnh phúc bền lâu:

" Chiều xuân hứng chí dệt câu thơ

em hãy cùng tôi mở bến bờ

chép giúp bản thảo thêm lời đẹp

ta đan hạnh phúc tằm ươm tơ".

Ẩn tàng trong bài thơ Mộng Ước Bình Thường là tâm tình, ước nguyện về một mái ấm gia đình. Tiếng nói từ tâm tư tác giả bày tỏ với người bạn đời mai sau (?) mà hiện nay thi sĩ vẫn chưa gặp:

" Tôi vẫn tìm em vạn nẻo đường

từ Đông phương bạt đến Tây phương".

Và rồi qua đến đoạn kết thi phẩm, hình ảnh man mác buồn với một "cõi nào xa" nhưng vẫn còn đôi chút hy vọng, có lẽ "em" nghe thấu chăng?:

" Người ơi mộng ước bấy nhiêu thôi

nhưng mỏi mòn hơn nửa kiếp rồi

em cõi nào xa mong mở cửa

tôi tìm bóng nhỏ mộng tinh khôi".

Có thể nói, trong thời đại này vẫn còn những người có tâm cảnh "tôi" như tác giả bài thơ mô tả, và có thể "nơi cõi xa" cũng có những nàng còn đợi mong những lời thành thật yêu thương.

tháng 2. 2016

Vân Võ Hoài Phương

Đường Xa Văn Nghệ

fredag 9 december 2022

NHỚ & ĐỌC, trong những ngày mưa tuyết

Inga kommentarer:

Skicka en kommentar